بررسی باستان شناختی زیستگاه های باکون در شرق فارس، دشت فسا

باکون یکی از شاخص ترین فرهنگ های پیش ازتاریخ فارس است که تقریباً یک بازه ی زمانی 800 ساله (4000-4800 ق.م.) را در بر می گیرد. در این دوره، تحولات زیادی در پیشرفت های فنی، فرهنگی، بافت اجتماعی و اقتصادی جوامع رُخ داد. تاکنون مطالعه ی آثار این دوره بیشتر در حوضه ی رود کُر متمرکز بوده و دیگر حوضه ها تا حدودی مهجور مانده است. در پژوهش حاضر، آثار این دوره در شهرستان فسا که از زیستگاه های اصلی دوره ی باکون بوده، مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بررسی های انجام شده در این منطقه افزایش شدیدی را در شمار محوطه های باکون نشان می دهد، به طوری که تعداد زیستگاه ها از 15 محوطه در دوره ی نوسنگی جدید به 42 محوطه در دوره ی باکون رسید. به عبارتی شمار محوطه های مرتبط با دوره ی باکون نسبت به دوره ی نوسنگی جدید تقریباً سه برابر شد. در این دوره بخش های زیادی از دشت فسا برای اولین بار مسکونی شد و زیستگاه های جدیدی در سرتاسر منطقه شکل گرفت. با توجه به اطلاعات حاضر، پس از حوضه ی رود کُر، بیشترین تعداد محوطه های باکونیِ حاشیه ی جنوبی زاگرس در منطقه ی فسا قرار دارد. در این راستا، یکی از نکات برجسته و حائز اهمیت در نوشته ی حاضر، درک چرایی افزایش محوطه های باکونی منطقه نسبت به دوره ی نوسنگی جدید و شناخت مؤلفه های مؤثر در آن است. بدین منظور، تمام محوطه های باکونی منطقه از جنبه های مختلف مانند: دسترسی به منابع آب، خاک مناسب، پوشش گیاهی و همچنین ارتفاع آن ها نسبت به سطح دریا مورد مطالعه قرار گرفته است. به نظر دسترسی به منابع آب، نقش به مراتب مؤثرتری در پراکنش محوطه های این دوره داشته است. از دیگر عوامل مؤثر در الگوی پراکنش این محوطه ها، وجود خاک مناسب برای کشاورزی و مراتع وسیع برای دامپروری بوده است. با توجه به الگوی پراکنش محوطه های باکونی، به نظر می رسد در این دوره، یک نوع معیشت توأمان کشاورزی و دامپروری در منطقه رواج داشته است.